انواع ورق سیاه، ضخامت و کاربردهای آن
ورق سیاه یا Hot Rolled Sheet، نوعی ورق فولادی است که طی فرآیند نورد گرم در دمایی بالاتر از 930 درجه سانتی‌گراد تولید می‌شود. علت نام‌گذاری آن، ظاهر مات و اکسید شده سطح فلز پس از سرد شدن است. این محصول پایه و اساس صنایع سنگین بوده و در دو استاندارد معروف ST37 (معمولی ساختمانی) و ST52 (صنعتی پرمقاومت) به بازار عرضه می‌گردد که از نظر میزان کربن و سختی با یکدیگر متفاوت‌اند.
ورق سیاه چیست؟
برخلاف ورق‌های روغنی که ظاهری براق و صیقلی دارند، محصول خروجی از نورد گرم، چهره‌ای خشن و صنعتی دارد. فرآیند تولید با ذوب تختال (Slab) در کوره‌های پیش‌گرم آغاز می‌شود. زمانی که دمای فولاد به بالاتر از دمای تبلور مجدد می‌رسد، قابلیت شکل‌پذیری فوق‌العاده‌ای پیدا می‌کند.
عبور اسلب‌های گداخته از میان غلتک‌های سنگین، ضخامت آن‌ها را کاهش و طول‌شان را افزایش می‌دهد. در نهایت، لایه‌ای از اکسید آهن روی سطح تشکیل شده که رنگ آن را تیره می‌کند؛ همین ویژگی بصری، شناسه اصلی ورق سیاه در بازار آهن‌آلات است.
انواع گرید ورق سیاه | ST37 و ST52
یکی از اصلی‌ترین دغدغه خریداران، انتخاب میان گریدهای مختلف است. استاندارد DIN 17100 آلمان، مرجع اصلی نام‌گذاری در ایران محسوب می‌شود. بیایید این دو رقیب را باهم بررسی کنیم:
ورق ST37 (فولاد نرمه)
این گرید که در بازار به عنوان ورق معمولی شناخته می‌شود، درصد کربن پایین‌تری دارد. کم بودن کربن به معنای انعطاف‌پذیری بالا و قابلیت جوشکاری عالی است. در ساختمان‌سازی، ساخت پروفیل‌های باز و بسته و بدنه ماشین‌آلات سبک، ST37 پادشاهی می‌کند. تنش تسلیم (Yield Strength) در این متریال حدود 235 مگاپاسکال است که تعادلی میان استحکام و نرمی ایجاد می‌کند.
ورق ST52 (فولاد پرمقاومت)
در صورتی که پروژه شما نیاز به تحمل بار سنگین دارد، ST37 را فراموش کنید. ورق صنعتی ST52 با داشتن عناصر آلیاژی نظیر سیلیسیم (Si) و منگنز (Mn)، مقاومت کششی بسیار بالاتری ارائه می‌دهد. وجود منگنز، خاصیت ارتجاعی و تحمل ضربه را در این فلز به شدت افزایش داده است.
این گرید در ساخت پل‌های عظیم، جرثقیل‌ها، شاسی ماشین‌آلات سنگین و سازه‌های دریایی کاربرد حیاتی دارد. توجه کنید که با افزایش استحکام، قابلیت شکل‌دهی کمی کاهش می‌یابد و فرآیند جوشکاری نیازمند دقت بیشتری خواهد بود.
ابعاد استاندارد و ضخامت ورق سیاه کدامند؟
دنیای شگفت‌انگیز سایزها و فرم‌ها یکی از دلایل محبوبیت فولاد نورد گرم، تنوع حیرت‌انگیز در سایزبندی آن است. برای اینکه بتوانیم بهترین گزینه را انتخاب داشته باشیم، باید دسته‌بندی‌های بازاری و کارخانه‌ای را بشناسیم. به طور کلی، محصولات نورد گرم بر اساس ضخامت به دو دسته کلی تقسیم می‌گردد:
ورق‌های نازک‌بار
این دسته اغلب شامل ضخامت‌های 1.5 تا 15 میلی‌متر می‌شود. کارخانه‌هایی مثل فولاد مبارکه اصفهان و فولاد گیلان، پیشتازان تولید این رنج هستند. این محصولات اغلب به صورت کلاف یا کویل بسته‌بندی می‌شوند. مزیت کویل این است که مصرف‌کننده می‌تواند آن را با طول دلخواه برش دهد (برش طولی یا Recoil). عرض‌های 1000 و 1250 میلی‌متر پرمصرف‌ترین‌ها در این گروه هستند.
ورق‌های ضخیم‌بار
زمانی که صحبت از ضخامت‌های بالای 15 میلی‌متر تا 100 میلی‌متر و حتی بیشتر می‌شود، وارد قلمرو ورق‌های ضخیم یا پلیت می‌شویم. کارخانه‌هایی مثل اکسین خوزستان و کاویان، متخصص تولید این غول‌های فولادی هستند. در راستای سختی بالا و وزن زیاد، امکان رول کردن این محصولات وجود ندارد و الزاما به صورت شیت فابریک یا برش‌خورده تخت حمل می‌شوند.
همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله ورق گرم (سیاه) چیست؟ کاربرد آن کدام است و قیمت روز آن چگونه مشخص می‌گردد؟ را نیز مطالعه نمایید.
کاربردهای ورق سیاه در صنعت؛ کجا از چه ورقی استفاده کنیم؟
به دلیل استحکام بالا و قیمت مناسب، این متریال در صنایع مادر استفاده می‌شود. 5 کاربرد اصلی را برایتان آورده‌ایم:
- تجهیزات ترافیکی: گاردریل‌ها و تابلوهای راهنمایی.
- خودروسازی: ساخت شاسی، رینگ چرخ و قطعات زیربندی.
- سوله‌سازی و ساختمان: ساخت تیرورق، نبشی، ناودانی و صفحه ستون.
- کشتی‌سازی و دریایی: بدنه کشتی‌ها و سکوهای نفتی (اغلب گرید ST52 یا A36).
- مخازن و تانکرسازی: ساخت مخازن تحت فشار و تانکرهای عظیم حمل سوخت.
نکات طلایی برای خرید ورق سیاه
حالا که با ابعاد و کاربردها آشنا شدیم، پیشنهاد می‌کنیم این توصیه‌ها را قبل از کارت کشیدن جدی بگیرید:
- بررسی ظاهری
سطح ورق نباید دارای طبله، پارگی لبه‌ها یا زنگ‌زدگی عمیق (شوره قرمز تیره) باشد. زنگ‌زدگی سطحی (رنگ نارنجی کم‌رنگ) در ورق سیاه طبیعی است، اما خوردگی عمیق به هیچ وجه.
- پلاک خوانی
هر کویل یا شیت باید دارای پلاک مشخصات فنی باشد که شامل نام کارخانه، شماره ذوب، گرید و ابعاد است. این شناسنامه اصالت کالای شما محسوب می‌شود.
- تست مکانیکی
برای پروژه‌های سنگین، تنها به حرف فروشنده اکتفا نکنید. درخواست نمونه‌برداری و ارسال به آزمایشگاه متالورژی برای تست کشش و ضربه، حق مسلم شماست.
- زمان خرید
قیمت آهن‌آلات نوسانی است. دنبال کردن اخبار بورس کالا و نرخ ارز می‌تواند به شما کمک کند تا در کف قیمت خرید خود را انجام دهید. برای خرید قیچی هیدرولیک 3006 کلیک کنید.
سخن پایانی
در نهایت دیدیم که ورق سیاه تنها یک تکه فلز تیره رنگ نیست؛ بلکه ستون فقرات تمدن صنعتی ماست. از خودرویی که سوار می‌شوید تا سقفی که بالای سرتان است، ردپای این محصول دیده می‌شود. انتخاب درست میان انواع گریدها و ضخامت‌ها، ضامن ایمنی و صرفه اقتصادی پروژه شما خواهد بود. اگر به دنبال کیفیت ماندگار هستید، همواره استانداردها را بر قیمت اولویت دهید.
منبع: jswsteel
.jpg)
